Geschiedenis Martinuskerk deel 10

OUDSTE BEZIT

KELK

Geschonken door M.C.V. Bemmel Geschonken door M.C.V. Bemmel

aan de R.K. Kerk Pannerden in het jaar 1832

MONSTANS

Geschonken door M.C.V. Bemmel geboren van Delwig

aan de R.K. Kerk Pannerden in het jaar 1827

PAROCHIE

Ongeveer vanaf de Tachtigjarige oorlog zijn er namen bekend van pastoors in onze parochie. In 1572 weet pastoor van Heerde te vertellen "De Geuzen kwamen dikwijls in de kerspel (parochie) en haalden grote kudden koeien, paarden en ossen weg en alles wat zij maar aantroffen, zodat de schamele huisman (=arme boer) al misgelden moest. Dat het katholieke geloof hier behouden bleef is vooral te danken aan de priesters die, in het geheim, vanuit Hulhuizen naar Pannerden kwamen om de sacramenten toe te dienen. Want Hulhuizen hoorde bij de heren van Kleef.

Na 1650 werden de katholieken brutaler en ging men zelfs met de steun van de heer van Huis Bergh een kerkje bouwen in de Pannerdense Waard. De namen van veel priesters uit die tijd zijn verdwenen. Alleen de namen van de eerwaarde heer Immerman en Rutger Berber zijn nog gevonden.

In 1795, dus bijna 200 jaar na de overname door de protestanten, drongen de katholieken de kerk binnen en begonnen met geweld de klok te luiden en na nog enkele jaren van strubbelingen werd de kerk in 1797 weer overgedragen aan de katholieken. De nieuwe pastoor heette Adrianus Jansen. De protestanten wilden hun bezit graag terug en schreven in 1801 brieven naar Koning Lodewijk Napoleon en later naar koning Willem I. Dit duurde voort tot 1819, toen werden de hervormden te Pannerden (zegge en schrijven 5 personen) gecombineerd met de hervormde gemeente Herwen en Aerdt. Maar ook daarna bleven de hervormden aandringen op teruggave van hun bezittingen. Uiteindelijk besliste koning Willem I op 17 januari 1830 dat wij fl. 17.000,-- aan de hervormden moesten betalen. De katholieken konden aan deze eis onmogelijk voldoen. Tenslotte kwam op 11 oktober 1831 het gunstige besluit van de koning dat er fl. 2000,-- werd kwijtgescholden en dat de tijdelijke pastoor van Pannerden jaarlijks een toelage van fl. 400,-- uit de schatkist zou ontvangen.

Het kerkbestuur van Pannerden stond tot 1834 sterk onder invloed van de adellijke familie Van Nispen tot Pannerden, die het opperbestuur van de kerk tot haar geërfde feodale rechten rekende. Bovendien waren de meeste kerkenraadsleden pachters van de in Zevenaar wonende Carel van Nispen tot Pannerden, dus drong zijn invloed door tot in de verst verwijderde kerkbanken

1830-1845
Pastoor Johannes Antonius Godschalk had van 1835 – 1845 problemen rond het nieuwe reglement op het kerkbestuur.
Deze pastoor maakte op kleine briefjes met minutieus klein handschrift allerlei aantekeningen over datgene wat hij in die
dagen belangrijk vond.

1845-1848  Pastoor Theodorus Brouwer
1848-1874  Pastoor Johannes Fredericus Schlosser
1874-1889  Pastoor Johannes Nicolaas Wagenberg.

Zoals al eerder gezegd dateert de huidige kerk uit 1878 en op 27 juni van dat jaar vond de plechtige kerkconsecratie plaats.
Het was de belangrijkste onderneming uit het pastoraat van pastoor Wagenberg. Volgens het oude ritueel was de
consecratie van een kerk een zeer langdurige en ingewikkelde plechtigheid en een priester die er eenmaal aan had
deelgenomen, hoopte zoiets zijn gehele leven nooit meer te beleven.

1889-1925  Pastoor Roelofs.
Hij was de bouwheer van de voormalige grote pastorie, dat grote vierkante blok dat bij veel parochianen nog wel bekend is.
Bij de afbraak van deze pastorie vond men in de fundamenten een perkamenten oorkonde waarin o.a. staat dat de pastorie
in 1891 werd gebouwd voor de som van fl. 4.260,--.

1925-1959  Pastoor Brugman.
Zijn beleid in de zielzorg bleef van begin tot eind van zijn pastoraat onveranderd. “Wat vroeger goed was, is ook goed voor
vandaag.” Was een van zijn lijfspreuken. Hij maakte in 1926 de watersnoodramp mee, waarbij ook kerk en pastorie waterschade opliepen maar er geen levens te betreuren vielen.
Ook tijdens de tweede wereldoorlog moest hij meemaken dat in begin 1943 eerst de klokken uit de toren werden gehaald
en dat in september 1944 de toren werd opgeblazen.

1959-1962  Pastor Theodorus Scholten
Nadat pastoor Brugman, oud, moe en geheel versleten Pannerden had verlaten en zich met zijn beide huishoudsters te Elten had gevestigd, werd Theodorus Scholten tot pastoor van Pannerden geïnstalleerd. Deze vertrok in 1962 naar Lettele, een dorp in Overijssel.

1962-1964  Pastoor Mattheus Paanakker
Zijn opvolger was Mattheus Paanakker. Hij was een energiek man die zich vanaf de eerste dag inzette voor de vooruitgang van Pannerden. Hij ontwikkelde grote bouwplannen. Hij stelde met het kerkbestuur vast dat kerk en toren aan een enorme restauratie toe waren. En omdat hier in Pannerden in die jaren veel woningen werden gebouwd kwam het plan op tafel om de kerk maar af te breken en een nieuwe grotere te bouwen. Het kerkbestuur ging al over tot de aankoop van gronden tegenover de pastorie. Ook de pastorie was te ver heen, zodat restauratie enorme sommen zou gaan kosten. Er zou dus ook een nieuwe, moderne pastorie worden gebouwd. Paanakker overleed echter plotseling in 1964. Bij zijn dood was de pastorie al in aanbouw, de plannen met de kerk waren nog luchtkastelen.

1964-1987  Pastor Effing
Pastoor Paanakker werd opgevolgd door pastoor Frans Effing, die in Pannerden dus niet bepaald in een opgemaakt bed kwam. Op 20 juli 1965 werd de pastorie door de toenmalige deken Frank ingewijd. De oude pastorie werd in 1968 gesloopt. Het plan voor de nieuwe kerk liet men maar varen, de aangekochte gronden werden weer verkocht. Er werd na veel vijven en zessen besloten tot een radicale modernisering. Dit om aanpassing met de moderne inzichten in de liturgie tot stand te brengen. In september 1967 begon men met de werkzaamheden die duurden tot maart 1968. En op de 22e van die maand werd 's avonds om zeven uur de kerk met feestelijke plechtigheid officieel weer in gebruik genomen. Tot die tijd waren er behalve de pastoor, ook altijd 1 of 2 kapelaans in de parochie. Tijdens het pastoraat van pastor Effing verdween ook in Pannerden de laatste kapelaan. Pastor Effing begon aarzelend met het opzetten van werkgroepen. Hij was weliswaar voorzitter en lid van elke werkgroep, maar toch. Onder zijn bezielende leiding ontstond "de nieuwe parochie". Er werden lectoren gevraagd en hij durfde het aan om soms leken, uit zijn werkgroepje liturgie, te laten voorgaan. Hij zei altijd: "stel dat ik zondagmorgen mijn been breek, wat dan?"

1987-1993  Pastor Schrijver
Op 30 juni 1987 werd Pastor Effing opgevolgd door pastoor Schrijver die werd benoemd voor de parochies Herwen & Aerdt en Pannerden. In Herwen & Aerdt had men op dat moment geen pastoor. Pastor Schrijver vond voorgaan door leken niet zo gepast, zolang hij er als priester was. Dus werkten de bestaande werkgroepen op een laag pitje en stopten soms helemaal. Pastor Schrijver vertrok op 22 augustus 1993.

Vanaf die tijd werd deken Antonissen benoemd tot waarnemend pastoor. Tijdelijk, tot er een nieuwe pastoor zou worden benoemd. Hier begint ons 10-jarig priesterloos parochie-zijn. Vanaf augustus 1993 ging Ties Bosch, een priester-student late roeping uit ons dorp, stage lopen in de parochies Herwen & Aerdt en Pannerden. Ook toen begon men met het wisselen van de aanvangtijden van de zondagviering, die echter na 5 weekenden weer werden teruggedraaid.

Ook in augustus 1993 werd onze parochie geadviseerd om, behalve op bestuurlijk niveau, ook op pastoraal gebied nog meer tot samenwerking te komen met de parochie Herwen & Aerdt. En daarnaast te gaan samenwerken met de parochies Lobith en Spijk.

In 1994 worden we Scenario C- parochie. Wij vragen hulp bij onze buurtparochies als het gaat om diensten b.v. bij overlijden. De weekenddiensten worden dan al door pater Gosselink voorgegaan, en ook doopt hij onze kleinste parochianen.

Er wordt gesproken over een nieuwe bewoner op de pastorie. "Dit zal een pastor zijn die geen benoeming krijgt in onze parochie en met emeritaat is gegaan." Pastor Wissing betrekt begin mei 1995 de pastorie en begint zijn werkzaamheden in augustus. Op 29 april van dat jaar wordt Ties Bosch tot priester gewijd. Hij gaat voor in een Eucharistieviering in Pannerden op 7 mei. In 1996 wordt voor een nieuwe bestuursvorm gekozen. De parochievergadering verdwijnt bij gebrek aan leden. Er komt een parochiebestuur met werkvelden zoals die ook nu nog bestaat.

In de jaren daarna wordt het steeds moeilijker om het werk in de parochie rond te krijgen. Pastor Wissing vertrekt door ziekte. Steeds meer wordt van bestuur en werkgroepen gevraagd. Behalve avondwaken start men ook met uitgeleidevieringen. De doopvoorbereidingen worden door leken overgenomen. De voorbereiding op 1e Communie en Vormsel worden door de betreffende werkgroepen en ouders gedaan. Onderhoud van gebouwen en tuinen wordt door een enthousiaste groep mensen ter hand genomen. Versiering en schoonmaak gebeurt beter dan ooit. Dus, ondanks het teruglopende aantal kerkgangers, is de betrokkenheid van de parochiaan stukken verbeterd.

Na jaren van intensief overleg wordt op 11 mei 2000 de samenwerkingsovereenkomst van het Gelders Eiland getekend. Dit met de bedoeling om een priester en een pastoraal werker op het Eiland te krijgen. Als ook dit niet lukt, wordt ons aangeraden contact te zoeken met het samenwerkingsverband Zevenaar. Vanaf juli 2001 zijn wij in gesprek geweest en uiteindelijk heeft dit geresulteerd in een samenwerkingsovereenkomst met Zevenaar op 31 maart 2003.